Als dit...als dat...als zus...als de film half zo goed zou zijn als de indrukwekkende en stijlvolle poster dan had het echt nog wel iets geweest. Als....
Gisteren na lange tijd weer eens gezien en hoewel het best nog wel een aardige film is slaat iedere overeenkomst met de daadwerkelijke slag om de Ardennen als een tang op een varken. Er zijn te veel details die niet kloppen zoals de apparatuur, locaties, terrein, de nadruk van de gevoerde strijd en de omstandigheden.
Veel dingen zijn losjes gebaseerd op, maar missen teveel details om te kloppen. Zo zal Hessler ongetwijfeld gebaseerd zijn op Joachim Peiper, vooral ook omdat hij veelvuldig gevolgd wordt en voornamelijk de noordelijke sector in beeld gehouden wordt. Waarom er dan zo ingezoomd wordt op Ambleve is me een raadsel. Behalve dat de strijd zich in de Ardennen kenmerkte als onoverzichtelijke op kronkelwegjes die constant geblokkeerd werden, en de strijd om een handvol bruggen die de ontzaggelijke Koningstijger kon dragen, 69 ton, wordt niet alleen tot tweemaal toe een tankslag gebracht op open terrein, tevens zou Ambleve in mijn in ziens Stavelot moeten zijn. Na een felle strijd bij de Losheimpas en enorme tegenslag bij de Elsenborn heuvelrug, iets waar weinig van te zien is in het begin, liep de belangrijkste aanvalspits vooral vast bij de rivier de Wachre waar de brug bij Trois Ponts voor hun neus opgeblazen werd. Peiper zag daarna zich geen optie een onoverzichtelijke strijd tussen Amerikaanse infanterie en zijn logge tanks aan te gaan in de smalle straten van Stavelot. Een strijd die veel tijd koste en zeker een dag tot anderhalf vertraging opleverde. De strijd zoals die letterlijk gebeurde in onoverzichtelijk terrein, beperkt door smalle weggetjes en riviertjes en bruggetjes die zelden een pantserwagen konden dragen komt in die zin helemaal niet naar voren met als laatste afschuwelijke misser toch wel de laatste tankslag op het einde die zich eerder in een woestijn lijkt af te spelen, en een gemiste scene uit Patton, dan in de onherbergzame en onderkoelde Ardennen. Let wel, het was de koudste winter van de vijf oorlogsjaren met temperaturen 's nachts die zakten richting de -20.
Wat wel goed is aan de film, de gebrachte chaos en strijd in het begin onder de Amerikaanse troepen die zich soms hoe onervaren ook heldhaftig weerden. Een aardige sfeerschets van een bunker waar Fonda en Bronson elkaar tegen het lijf lopen. De Malmedy Massacre komt voorbij, detail uiteraard dat dit noch bij Malmedy gebeurde of in een bos, maar een kruising in het plekje Baugnez. De zogenaamde Skorzeny commando's komen voorbij. Skorzeny werd bekend met de gewaagde bevrijding van Mussolini en kreeg tijdens het Ardennenoffensief de opdracht een groep Engelssprekende Duitsers te selecteren die strategische doelwitten zouden bewaken, zoals brandstofdepots, kruispunten en bruggen en vooral chaos moest veroorzaken door wegwijzers weg te halen, om te draaien en troepen de verkeerde kant op te sturen. Hoewel een zekere mate van chaos wel behaald werd eindigden de meeste Skorzeny's commando's voor het executiepeloton wegens spionage. De weersvoorspellingen die slecht waren, en in het nadeel van de Amerikanen, worden benoemd maar, aangezien je daar weinig invloed op kan hebben, is er slecht blauwe lucht en goed weer te zien. Verder komt een heel kort moment van Bastogne voorbij en het befaamde 'NUTS' moment. De definitieve nekslag van het in de brand gestoken brandstofdepot klopt, zo uit het hoofd was dat volgens mij Bullingen waar verschillende Amerikaanse soldaten een onderscheiding voor hebben gekregen, detail dat Peiper daar zelf niet bij was, het droeg bij aan de tanende brandstof voorraad en de afsnijding richting de Maas en Antwerpen. Peiper raakte steeds verder in de problemen in Stoumont en La Gleize en liet daar uiteindelijk zijn voertuigen achter om te voet door de Amerikaanse linies terug te sluipen waarmee Wacht Am Rhein ten einde liep.
Onnodig te herhalen klopt het terrein niet, het weer klopt niet, de nadruk van de gevoerde strijd met de knelpunten van beide partijen komt zelden uit de verf, de tanks kloppen niet, de Duitser rijden in een model van de Patton rond, ben geneigd te zeggen dat het de M-46 is, de Amerikanen rijden rond in M-24 Chaffee's een tank die op het einde van de oorlog beschikbaar was maar nooit in die getallen omdat het een extreem licht apparaat was en kanonnenvlees voor de zwaardere type tanks van de Duitsers. De Shermans, nergens gezien overigens, waren al schietschijven laat staan nog lichter materiaal. Goed, op al die dingen wil ik de film niet te veel beoordelen. Het is moeilijk een realistisch terrein met sneeuw en kou te realiseren in die tijd lijkt me, zoveel rijdend en correct materiaal is ook niet haalbaar. Toch is dat niet het grootste knelpunt, dat zijn de twee tal grootse tankslagen, Ambleve halverwege en op het einde, die als lul op dirk slaan en totaal niet stroken met de realiteit.
Desondanks is het, mits alle incorrectheid losgelaten, een vermakelijk film met een kostelijke Telly Savales met zijn handeltjes en humor, Bronson en Fonda een beetje op de automatische piloot en is Robert Shaw ook best aardig bezig. Battle of the Bulge kan het best gezien worden als een film los van wat er daadwerkelijk gebeurt is, dan is het een aardige film, maar kan geenszins in de schaduw staan van The Longest Day en A Bridge To Far.
